Kopice - Koppitz Najstarsze informacje o miejscowości pochodzą ze średniowiecza, bowiem istniał już tam gród rycerski. Na przestrzeni wieków majątek był w posiadaniu wielu rodów, m.in. von Borsnitz, von Beess, von Sierstorpff. Od 4 czerwca 1859 r. do 1945 r. Kopice były własnością Schaffgotschów. W latach 1936-45 nazwę wsi zmieniono na Schwarzengrund. Joanna Gryczik - "śląski Kopciuszek" Joanna urodziła się 29 kwietnia 1842 r. w Porembie (obecnie dzielnica Zabrza). W wieku 6 lat odziedziczyła majątek Karola Goduli, śląskiego przedsiębiorcy, "króla cynku", na podstawie sporządzonego przez niego testamentu, w którym uczynił ją główną spadkobierczynią. Joanna otrzymała kopalnie węgla kamiennego, kopalnie galmanu oraz huty cynku. A także majątki ziemskie: Szombierki, Orzegów, Bobrek, Paniowy i Bujaków. Do 16 roku życia mieszkała i uczyła się w klasztorze Urszulanek we Wrocławiu. W 1858 r. dzięki staraniom prawnego opiekuna - Maksymiliana Schefflera - Joanna uzyskała tytuł szlachecki i nazwisko Gryczik von Schomberg- Godulla oraz herb w którym znajduje się godło górnicze (kupla). 15 listopada 1858 r. w kościele mariackim w Bytomiu wyszła za mąż za Hansa Ulryka Schaffgotscha. Odziedziczony majątek inwestowała głównie w przemysł górniczo-hutniczy, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego, urbanistycznego oraz społecznego terenów m.in. dzisiejszej Rudy Śląskiej oraz Bytomia. Dla lokalnych społeczności fundowała szkoły, szpitale oraz kościoły. Zmarła 21 czerwca 1910 r. w Kopicach. Historia i architektura Pałac w Kopicach został wzniesiony dla hr. Joanny i hr. Hansa Schaffgotschów. Obiekt powstał w wyniku przebudowy i rozbudowy starszej, klasycystycznej rezydencji, zaprojektowanej przez Jana Rudolpha, architekta z Opola. Był to pałac trzykondygnacyjny na planie prostokąta o zwartej i symetrycznej bryle. Projekt „nowego pałacu” w stylu neogotyckim sporządził wrocławski architekt Carl Lüdecke oraz mistrz budowlany Konstanty Heidenreich z Kopic. Po rozbudowie, która realizowana była etapami od 1864 r., „stary pałac” stał się głównym korpusem nowego obiektu. Finalnie pałacowi nadano rzut na planie litery L. Stara część budynku zachowała wysokość trzech kondygnacji, zyskując reprezentacyjne wejścia w postaci ryzalitów z portykami od strony zachodniej i wschodniej, zwieńczonych bogato zdobionymi trójkątnymi szczytami. Dominanty wysokościowe pałacu stanowią dwie wieże czworoboczne. W pierwszym etapie rozbudowy powstała wieża południowa. Pierwotnie posiadała wysoki hełm na planie wydłużonego ośmioboku. Druga, niższa wieża (północna) posadowiona została bezpośrednio przy biegnącym, od strony północnej, wodnym kanale. Połączona jest z korpusem przewiązką z bramą przejazdową, a nakryta wysokim hełmem ostrosłupowym. Główny korpus posiada układ trójtraktowy. W jego środkowym fragmencie znajdował się dwukondygnacyjny westybul z dwoma, usytuowanymi naprzeciw siebie, klatkami schodowymi, a także – od strony wschodniej – jadalnia ze sklepieniem gwiaździstym. Od strony południowej do korpusu przylega jednonawowa kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Posiadała ona wystrój neogotycki z przekryciem sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Prezbiterium zamknięte trójboczną absydą. Nad kruchtą empora organowa. W narożu południowo- zachodnim ośmioboczna dzwonnica z zegarem słonecznym. Wnętrze kaplicy doświetlone jest wysokimi, ostrołukowymi oknami z maswerkami, pierwotnie wypełnionymi witrażami. Ściany kaplicy posiadają przypory, wieńczone początkowo sterczynami. Wejście do kaplicy dekorowane jest portalem z łukiem typu ośli grzbiet, zaś u samej góry ściany znajdowała się rzeźba przedstawiająca Archanioła Michała. W części środkowej dwukondygnacyjnego skrzydła północnego zlokalizowana była reprezentacyjna sala (tzw. sala rycerska) doświetlona dużym świetlikiem dachowym. We wschodniej części tego skrzydła funkcjonowały oranżeria i rozarium. Druga z reprezentacyjnych sal (tzw. sala zielona) znajdowała się w korpusie głównym, w jego północno-wschodniej części. Sala ta posiadała bardzo bogaty wystrój sztukatorski ścian oraz sufitu. Elewacje pałacu są tynkowane, gładkie, we fragmentach boniowane, pierwotnie z bogatą dekoracją w postaci sztukaterii, reliefów, a także rzeźb autorstwa Carla Kerna z Wrocławia. Dekoracje sztukatorskie wypełniają m.in. pola nadokienne pierwszego piętra elewacji zachodniej. Część z nich jest ceramiczna w kolorze ceglastym. Elewacje wieńczone były ażurowymi attykami z motywem m.in. czteroliścia. Podobne dekoracje wieloliśćmi i rybimi pęcherzami posiadały balustrady tarasów i balkonów. Pałac przekryty był wysokimi, wielospadowymi dachami. Nad korpusem głównym znajdował się symetryczny dach czterospadowy, a nad skrzydłem północnym symetryczny dach dwuspadowy, ze zdobionymi szczytami schodkowymi. Na najwyższych kalenicach umocowane były dekoracyjne metalowe grzebienie. Dach korpusu głównego posiadał także cztery nieduże lukarny, których formy nawiązywały do wieńczących portyki szczytów. Dwie mniejsze lukarny znajdowały się również w części przy kaplicy od strony wschodniej. Stan zachowania Kopicki pałac pozostał własnością Schaffgotschów do lutego 1945 r. II wojnę światową przetrwał bez zniszczeń i w latach powojennych służył lokalnej społeczności. Funkcjonował także jako ośrodek kolonijny i obozowy dla dzieci i młodzieży. Spłonął podpalony w 1954 i 1958 r. Dziś znajduje się w stanie zaawansowanej ruiny. Mury zewnętrze zachowały się prawie w całości, przez co pierwotna forma bryły budynku pozostaje czytelna. Nie istnieje żaden fragment więźby dachowej skrzydeł. Zachowała się jedynie konstrukcja hełmu wieży północnej oraz niewielki fragment zadaszenia przy oranżerii. Nie istnieją również stropy drewniane. Zachowały się częściowo stropy ceramiczne nad piwnicą oraz szczątkowe sklepienia nad parterem w korpusie głównym oraz skrzydle północnym. Pozostałości sklepień istnieją także w kaplicy. Pałac został całkowicie ograbiony z wyposażenia i wypełnienia. Do dziś zachowały się nieliczne ślady wystroju wnętrz; szczątki sztukaterii, posadzek ceramicznych, obudowa kominka, a także kartusz herbowy i głowice pilastrów w kaplicy. Większość rzeźb dekorujących elewacje została skradziona, a pozostałe – oraz inne dekoracje – uszkodzone lub zniszczone. Ważniejsze zachowane elementy dekoracyjne elewacji to: • kartusz herbowy na szczycie elewacji zachodniej, • kartusz herbowy na elewacji wschodniej w części łączącej korpus z kaplicą, • trzy herby na ryzalicie elewacji zachodniej, • atlant podtrzymujący wykusz w wieży północnej, • posąg rycerza w niszy wieży północnej, • popiersie mężczyzny na elewacji północnej, • kilka rzygaczy wieżowych – metalowych i kamiennych pseudorzygaczy. Ponadto na elewacjach zachowały się dekoracje w postaci wstęg z sentencjami łacińskimi, nad wejściem do kaplicy "Domus Dei Porta Coeli" (Dom Boga brama do nieba) oraz na elewacji wschodniej, na wykuszu z kartuszem herbowym "Semper idem" (Na zawsze tak samo). Ważniejsze elementy założenia parkowego Na terenie parku w Kopicach, zaprojektowanym w typie parku angielskiego przez Wilhelma Hampla, znajdowało się kilkanaście obiektów architektonicznych o różnych funkcjach, rozlokowanych w sposób podkreślający walory krajobrazowe całego założenia. Elementem organizującym obszar parku w jego północnej części są stawy – największy bezpośrednio przed pałacem. Ponadto teren zdobiła kolekcja kilkudziesięciu rzeźb, a także okazałe klomby kwiatowe oraz partery ogrodowe. Kopicki park został założony na obszarze dawnego lasu łęgowego i na jego terenie znajduje się kilka pomników przyrody – dęby szypułkowe oraz lipy drobnolistne. Powierzchnia parku to 69,7 ha.

© 2006-2024 kopice.pl